Төрт түлікпен болатын жол апатын болдырмау үшін 16 мыңнан астам ірі қараның мойнына жарық шағылыстыратын таспа ілінді.

Түркістан облысында жыл басынан бері үй жануарларының қатысуымен 21 жол-көлік оқиғасы тіркелді. Салдарынан 10 адам қаза тауып, 27 адам жарақат алды. Осыған байланысты полицейлер төрт түліктің қатысуымен болатын жол апаттарын болдырмау, алдын алу бағытында жан-жақты рейдтік-профилактикалық іс-шараларды жүргізіп келеді.

Түркістан облысы ПД Жергілікті полиция қызметі басқармасының бастығы полиция полковнигі Асылхан Төрехановтың айтуынша: «Облыс тұрғындарымен жол апатының басты себептері мен оның алдын алу туралы әңгімелесу жүргізілді.

Учаскелік полиция инспекторларының бастамасымен малдардың қатысуында болатын жол-көлік оқиғаларын азайту мақсатында жылқылардың мойнына жарық шағылыстыратын таспалар ілуді ұсынып, бірқатарына өзіміз тағып көрсеттік. Бұл бағыттағы жұмыстар нәтижесінде бүгінгі таңда 16 383 ірі қараның мойнына жарық шағылыстыратын таспа ілінді.

Таспаның ерекшелігі сол, қараңғы кезде жүргізушілердің көзіне алыстан бірден байқалады. Сондықтан жол апатын болдырмауға бағытталған мұндай шаралар жалғаса береді»-деп атап өтті.

Айта кетсек, 2022 жылдың 10 айында малдарын қараусыз жіберген 5 596 тұрғынға ҚР ӘҚБтК-нің 408-бабы «Ауыл шаруашылығы жануарларын жаю қағидаларын, иттер мен мысықтарды асырау және серуендету қағидаларын, қаңғыбас иттер мен мысықтарды және жою қағидаларын бұзу» бойынша әкімшілік шара көрілді.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы 408-бабында  «Ауыл шаруашылығы жануарларын жаю қағидаларын бұзу»:

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдары белгілеген ауыл шаруашылығы жануарларын жаю қағидаларын бұзу – 

үш айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді. 

2. Жеке тұлғалардың мүлкіне залал келтіруге әкеп соққан дәл сол әрекет – 

он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді деп жазылған.

Сауран аудандық полиция бөліміне жергілікті тұрғын арызданып келді. Онда ер адам сағат 10:30 шамасында кәмелет жасына толмаған екі ұлы үйінен шығып, белгісіз бағытқа кетіп қалғандығын көрсетеді. Жақындары өз беттерінше іздегенмен, еш нәтиже шықпаған. Содан соң әкесі полиция қызметкерлерінен көмек сұрайды.

Аталған жайт бойынша полиция қызметкерлері жұмылдырылып, іздестіру шаралары жүргізілді. Тәртіп сақшылары үй маңындағы көшелерді аралап, куәлардан сұрастырды. Жасөспірімдердің баруы мүмкін жерлер, дос-туыстарынан жауап алынды. Басқа да қалалық, аудандық полиция бөлімдеріне бағытнамалар берілді.

Атқарылған іс-шара барысында жедел уәкілдер 1 тәулік ішінде Түркістан қаласының орталық базарларының бірінен екі жасөспірімді тауып, полиция бөліміне жеткізді. Табылған екі баланы ата-анасына аман-есен табыстады. Анықталғандай, 14 жасар ұл бала әкесіне ренжіп, таңертеңгісін інісін ертіп үйінен шығып кеткен. Содан Түркістан қаласына келіп, кешкісін базар маңындағы құрылысы бітпеген ғимаратта түнеп шыққан.

Полиция қызметкерлерінің атқарған істеріне риза болған балалардың ата-анасы Сауран ауданының полицейлеріне өз алғыстарын жеткізді. Түркістан облысы полицейлері ата-аналарға балаларыңызды қараусыз қалдырмаңыздар деп ескертеді. Ал, егер де, балаңыз жоғалса тез арада полицияның «102» телефонына хабарласыңыздар.

Бүгін Сауран ауданының әкімі Ғ.Рысбеков 2022 жылдың 9 айы бойынша атқарылған жұмыстарымен және алдағы уақытта жүзеге асырылатын жұмыс жоспарлары туралы бекітілген кестеге сәйкес, Жібек жолы ауылдық округінің тұрғындарымен кездесті.

Түркістан облысы ПД Жергілікті полиция қызметінің табиғатты қорғау тобының полициейлері 2022 жылдың 10 айында браконьерлікті анықтау және жолын кесу бойынша жұмыс атқарып, нәтижесінде 33 экологиялық қылмысты тіркеді, оның ішінде 15 істі сотқа жіберді. Мобильдік топтар құрамындағы полицейлер "Браконьер", "Уылдырық" және басқа да жедел-профилактикалық іс-шаралар шеңберінде қазіргі заманғы техникалық құралдарды, квадроциклдерді, қайықтарды және қызметтік автокөліктерді пайдалана отырып, бүкіл аумақты және қорғалатын табиғи аймақтарды қамти отырып, рейд жүргізді.

Жыл басынан бері заңсыз балық аулау дерегі бойынша 18 қылмыс тіркеліп, балық аулау ережелерін бұзған 457 азамат анықталды. Оның ішінде 431 бұзушыға қатысты ҚР ӘҚБтК-нің 383-бабымен әкімшілік хаттама толтырылып, 7,5 миллион теңгеден астам айыппұл өндірілді. Тыйым салынған құралдарды (Қытай ау-торлары және т.б.) пайдалана отырып, заңсыз балық аулағаны үшін 26 азаматқа қатысты ҚР ӘҚБтК-нің 383-бабымен әкімшілік хаттама толтырылып, жиналған материалдар сотқа жолданды. Браконьерлерден 3 тоннаға жуық заңсыз ауланған балық, 36 жүзу құралы, 4 қайық қозғалтқышы мен 44 түрлі балық аулау құралдары тәркіленді.

Сонымен қатар заңсыз аң аулаудың алдын алу бойынша 10 ай бойы жүргізілген рейдтік-профилактикалық іс-шаралар нәтижесінде тұрғындардан тіркелмеген 21 аңшы қаруы тәркіленді. Аң аулау ережелерін бұзған 100-ден астам азамат анықталып, оның ішінде 48 адамға айыппұл салынды, ал 53 құқық бұзушыға ескерту шарасы қолданылды. Аталған кезеңде табиғатты қорғау полициясының қызметкерлері ағаштар мен бұталарды заңсыз кесудің 3 жайтын анықтап, сотқа жолдады.

6,2 текше метр жиналған ағаш түрлері тәркіленді. Жасыл желектерді күтіп ұстау мен қорғау ережелерін бұзудың 60 дерегі анықталды. Сондай-ақ тәртіп сақшылары сексеуілді және басқа да ағаштарды заңсыз кесудің алдын алу мақсатында, облыстық орман шаруашылығы мен жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясының қызметкерлерімен бірлескен рейдтерді жалғастыруда.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы 383-бабында «Балық аулау және балық ресурстары мен басқа да су жануарларын қорғау қағидаларын бұзу»:Балық аулау қағидаларын, сондай-ақ балық ресурстары мен басқа да су жануарларын пайдаланудың басқа да түрлерiн жүзеге асыру қағидаларын қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгiлерi жоқ бұзушылық –  жеке тұлғаларға – он, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – отыз, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – елу, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне бір жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады. 2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, әкiмшiлiк жаза қолданылғаннан кейiн бiр жыл iшiнде қайталап жасалған әрекет – жеке тұлғаларға – жиырма, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – елу, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – жетпіс, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне бір жүз елу айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады. 3. Әуесқойлық (спорттық) балық аулауды қоспағанда, тыйым салынған мерзімдерде, тыйым салынған құралдармен немесе тәсiлдермен, тыйым салынған жерлерде балық аулау қағидаларын, сондай-ақ балық ресурстарын және басқа да су жануарларын пайдаланудың басқа да түрлерiн жүзеге асыру қағидаларын қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгiлерi жоқ өрескел бұзу – әкімшілік құқық бұзушылық заттары және (немесе) құралы тәркiлене отырып немесе онсыз, жеке тұлғаларға – жиырма, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – алпыс, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – бір жүз, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне екі жүз елу айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады. 4. Осы баптың үшінші бөлігінде көзделген, әкiмшiлiк жаза қолданылғаннан кейiн бiр жыл iшiнде қайталап жасалған әрекет – әкімшілік құқық бұзушылық заттары және (немесе) құралдары тәркiлене отырып немесе онсыз, жеке тұлғаларға – қырық, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – сексен, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – бір жүз жиырма, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне үш жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады. 5. Балықтың су тарту құрылыстарына түсуінен қорғау үшін арнайы бейімделген құрылғыларды орнатпай, балық шаруашылығының су айдындарынан су тарту – жеке тұлғаларға – он, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – отыз, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – жетпіс, iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне бір жүз елу айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады делінген. Одан басқа облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес Түркістан облысы Полиция департаменті Жер қатынастары және кәсіпкерлік басқармаларымен бірлесіп, мобильдік топтар құрылып, табиғи жер қойнауын, оның ішінде пайдалы қазбаларды (тас, құм, қиыршық тас және т. б.) заңсыз өндіру мен өткізуді анықтау, алдын алу және жолын кесу бойынша рейдтік іс-шараларды жүргізуде. Нәтижесінде жыл басынан бері табиғатты қорғау полициясының инспекторлары 86 құқық бұзушылықты анықтады, оның ішінде 73 жайт ҚР ӘҚБтК-нің 139-бабы бойынша жинақталған материалдар құқық бұзушыларды жауапкершілікке тарту және шығынды өндіру үшін Түркістан облысы бойынша Экология департаментіне жіберілді.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы 139-бабында «Жер қойнауына мемлекеттiк меншiк құқығын бұзу»:

1. Жерасты суларын қоспағанда, жер қойнауын заңсыз пайдалану, жер қойнауына мемлекеттiк меншiк құқығын тiкелей немесе жасырын нысанда бұзатын мәмiлелер жасау – 

жер қойнауының ресурстарына келтірілген залал сомасының бір жүз пайызы мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді. 

2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған әрекеттер – 

әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған мүлік, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылықты жасау кезінде пайдаланылған құралдар мен заттар тәркiлене отырып, жер қойнауының ресурстарына келтірілген залал сомасының екі жүз пайызы мөлшерiнде айыппұл салуға алып келеді. 

Ескертпе. Осы бапта көзделген әкімшілік құқық бұзушылық жасау нәтижесінде жер қойнауының ресурстарына келтірілген залал деп жер қойнауының заңсыз алып қойылған ресурстарының нарықтық құны танылады. 
 

ҚР ҚК-нің 334-бабының негізінде 13 жайтқа қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізілуде, алдағы уақытта оның нәтижелері бойынша процестік шешім қабылданады.

Түркістан облысының полицейлері мұндай профилактикалық және рейдтік іс-шараларды өткізу, браконьерлікті және табиғи ресурстарды заңсыз өндіруді азайтуға ықпал ететінін атап өтті. Сонымен қатар тәртіп сақшылары азаматтарды табиғатты қорғауға шақырады және табиғатты қорғау заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік қана емес, қылмыстық жауапкершілік те қарастырылғанын ескертеді.

ҚР Қылмыстық Кодексi 334-бабында «Жер қойнауын өз бетінше пайдалану»:1. Жер қойнауын өз бетінше пайдалану, сол сияқты пайдалы қазбаларды өз бетінше өндіру, егер бұл іс-әрекеттер ірі залал келтірсе, – 
белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейiнгi мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, екі жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не екі жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не елу тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады. 
2. Аса ірі залал келтіруге әкеп соққан дәл сол іс-әрекеттер – 
белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейiнгi мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, үш мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не сегіз жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады. 
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, қылмыстық топ жасаған іс-әрекеттер – 
бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады деп жазылған.