Білім бөлімінің әдіскері Мария Зейдінқызы Ибраева ұйымдастырған онлайн сабаққа 50 мұғалім қатысып, білікті педагог Абай атындағы №31 жалпы білім беретін мектебінің математика пәні мұғалімі Каражанова Набира Абшакирқызы озат тәжірибесімен танысты.
Ақпараттық технологиялардың дамуына, қазіргі заманғы еңбек нарығы талаптарының өзгеруіне байланысты қазіргі уақытта білім беру кеңістігінде цифрлық технологияларды қолдану мәселесі өзекті болып отырғаны жасырын емес. Қазіргі заманғы жұмыс берушілер кәсіби қызметте электрондық технологияларды пайдалану дағдыларын еркін меңгерген мамандарға мұқтаж.
Цифрлық дәуірдегі тренд технологиялар қоғам өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады, маманның құзыреттілігін қалыптастыру үшін кең мүмкіндіктер береді. Педагог онлайн сабақ арқылы күнделікті сабақта көрсетілген платформалармен сабақтарды түрлендіре отырып өтуге болатындығын көрсетіп берді.
Математикалық білім беру тұжырымдамасында жылдан-жылға сапалы математикалық білім әркімге қоғамда лайықты орын алуға көмектеседі деп айтылады. Негізгі математикалық дайындықсыз қазіргі адамның білімін құру мүмкін емес. Математикалық ойлау стилін қалыптастыру белгілі бір ақыл-ой дағдыларында көрінеді. Сондай-ақ, математиканы оқу адамның эстетикалық тәрбиесіне ықпал етеді.Оқушы кез-келген білім саласында жетістікке жете алады және оған сене алады мектепте үйрену қиын мәселелерді шешу, талдау, пайымдау, мәлімдемелерді дәлелдей білу.
Математика ғылымы бұл қасиеттерді жас кезінен бастап қалыптастыруға арналған, бұл әр адамның табысты өмірлік ұстанымы үшін өте қажет.Бүгінгі таңда қазіргі әлемде жаңа технологиялар қарқынды дамып келеді, прогресс біздің өміріміздің барлық салаларына, соның ішінде білімге де келеді. Түсіну керек, Заманауи мұғалім болу үшін білім беру процесінде инновациялық компьютерлік технологияларды қолдана отырып, жаңа тәсілдермен сабақ беру керек. Мұғалімге оқу процесінде оқушылардың шығармашылық, ойлау және зерттеу әрекеттері үшін электронды білім беру ресурстарын пайдалану үлкен перспективалар мен шексіз мүмкіндіктер береді.
Негізгі жалпы білім берудің мемлекеттік білім беру стандарттарына сәйкес әзірленген, оқулықпен жұмыс істеуге бағытталған "Математика 5-сынып" электронды қосымшасында көптеген жарқын презентациялар бар. Бұл электронды құралдар мұғалімге сабаққа сапалы дайындалуға, оқу уақытын ұтымды ұйымдастыруға және пайдалануға мүмкіндік береді, түрлі-түсті презентациялар оқушыларды қызықтыруға, олардың пәндік дағдылары мен әмбебап оқу әрекеттерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
7-8 сыныптарда функция және оның графикасы ұғымымен байланысты тақырыптарды зерделеу кезінде "ақпараттық технологияларды қолдана отырып алгебра сабақтары" электронды қосымшасын қолдануға болады. Материалды зерттеуді шоғырландыру үшін және өз бетіңше жұмыс істеу үшін жиі дискілерді қолдануға болады.
Презентациялар, бейнероликтер, аудио қосымшалар сабақтарында көрсету бүгінде жаңалық емес. Бүгінгі таңда білім берудің негізі цифрлық технологиялар болып табылады. Бұл мұғалімдерге компьютерлік бағдарламалар мен интернет-ресурстар көмекке келеді, олар әсіресе математиканы қашықтықтан оқыту жағдайында өзекті болды. Оқу процесіне жаңа ақпараттық технологияларды, бжб енгізу оқу процесін неғұрлым бай, қызықты етуге, сабақ қарқынын арттыруға, оқушылардың өзіндік және жеке жұмыс көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда оқу процесі толыққанды болуы үшін әр мұғалім әр түрлі электронды білім беру ресурстарын қолдана отырып сабақ дайындап, өткізе алуы керек, өйткені оларды пайдалану сабақты жарқын, қызықты, тиімді ете алады.
Тапсырмалардың орындалуын сыныптың жалпы рейтингінде тексеруге болады. Тапсырмаларды орындау статистикасын жүргізу мүмкіндігі бар. Оқушылардың қайсысы кабинетке кіргенін, соңғы рет порталда жұмыс істегенін, қандай тақырыптарды игергенін көруге болады. Оқушының фамилиясын нұқып, оның қандай тапсырмаларды орындағанын, қандай тапсырмаларды орындау қиын екенін, қайсысына кіріспегенін егжей-тегжейлі қарастыруға болады. Бұл оған игермеген тақырып бойынша жеке тапсырмалар беруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ оқушының күнделікті әрекетін көрсететін диаграмма бар. Сонымен қатар, білім беру қажеттіліктеріне бейімделе отырып, бұл дарынды балаларға қосымша материал, мүгедек балаларға және мүмкіндігі шектеулі балаларға жеке тапсырмалар беруге мүмкіндік береді.
ТБ әр нақты оқушы, сынып бойынша салыстырмалы үлгерім статистикасын жедел алуға мүмкіндік береді. Бұл платформада балалар жарқын дизайн мен кейіпкерлерді қатты қызықтырады. Оқушы тапсырмаларды дұрыс шешіп, " керемет! Керемет", бұл тек жағымды эмоцияларды тудырады. Егер ол дұрыс емес шешім қабылдаса, мұғалім беретін бірнеше әрекетті пайдаланып, тапсырманы түзету мүмкіндігі бар. Бұл платформада олимпиадалар өткізіледі, онда оқушылар қызығушылықпен қатысады.
Оқушылармен бейне байланыс, чат арқылы сөйлесу мүмкіндігі бар. "Көтерілген қол" түймесін басу арқылы мен оқушының сөйлеуіне рұқсат беруге немесе қабылдамауға болады, көрсеткішпен немесе маркермен жұмыс істеуге мүмкіндік бар. "Виртуалды сыныпта сіз бүкіл сыныппен де, жеке оқушымен де жұмыс жасай аласыз. Нақты уақытты белгілей отырып, тексеру жұмыстарын жүргізуге, үй тапсырмаларын қоюға, онлайн сабақтар өткізуге, әр оқушының жетістіктері туралы Статистика жүргізуге мүмкіндік беретін қажетті және қажетті қызметтердің толық жиынтығы ұсынылған. Балалар осы платформада берген үй тапсырмаларын қуана шешеді.
Балалардың портфолиосын мақтау қағаздары мен сертификаттар, алғыс хаттар алу арқылы толықтыруға мүмкіндігі бар.Skysmart интерактивті дәптері 1-11 сынып мектеп бағдарламасы негізінде жұмыс істейді. Мұнда сіз жұмыс дәптерлерінде тапсырмалар жасай аласыз, оқушылар оларды сілтеме алу арқылы орындайды. Алынған мекен-жайды белсендіре отырып, оқушы жұмысты тікелей skysmart онлайн алаңында жасай алады. Ыңғайлы, себебі тексеру автоматты түрде жүреді. Тапсырманы құру барысында мен геометрия пәнін, бағдарлама бойынша қолайлы жұмыс кітабын, қажетті тақырып бойынша жаттығуды таңдауға болады. Тапсыру мерзімі мен орындалу уақытын белгілей аласыз. Құрылған тапсырма автоматты түрде бастапқы сілтемені алады. Жүйеде жасалған мекен-жайды көшіріп, оны оқушыға жіберуге мүмкіндік бар (электрондық пошта, мессенджер, Ватсапп).
Математика сабақтарында цифрлық білім беру ресурстарын қолдану мұғалімге оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруға, шығармашылық ойлауды дамытуға мүмкіндік береді. Сабақтар мазмұнды, заманауи, қызықты бола бастайды, ал оқушылар сабақ материалын жақсы меңгере бастайды.
БЖБ оқытудың барлық кезеңдерінде қолдана алады:
1) жаңа материал түсіндірілді;
2) білгендерін бекіту;
3) өткен материалды қайталау;
4) білімді, дағдыларды және дағдыларды бақылау.
Математика сабақтарында, сабақтан тыс уақытта цифрлық білім беру ресурстарын, атап айтқанда оқулықтардың электрондық нысандарын, оқу құралдарының электрондық нысандарын, Интернет-ресурстарды, АКТ технологиялары арқылы оқу жетістіктерін бекіту және бағалау әдістерін қолдану мұғалімдерге муниципалдық, аймақтық, бүкіл конкурстарға, турнирлерге, конференциялар мен олимпиадаларға тиімді дайындалуға мүмкіндік береді.
Қазір ұстаздар арасында цифрлық сауаттылықты арттыру мәселесі маңызды болып отыр. Ол үшін әрбір ұстаз өзінің жеке каналын ашып өз тыңдаушыларын тарту арқылы аудитория жинауы керек. Сондай-ақ, қашықтан оқыту мәселесінде де оқушыларға ыңғайлы оқу ортасын құру қазіргі ұстаздар үшін аса маңызды мәселе. Бір сөзбен айтқанда, заман талабына сай ыңғайланып жатырмыз. Себебі, қазіргі оқушылар ақпараттың көп бөлігін интернет желісі арқылы алады. Қазір ұстаздар электронды журналды «Kundelik.kz» арқылы жүргізіледі. Барлық қажет мәліметтерді электронды нұсқада сол жерден алуға мүмкіндік бар. Өкінішке қарай, кейбір ауылдық өңірлерде интернет жылдамдығының төмен болуы қиындық тудырады. Бұл мәселе алдағы уақытта толық шешімін табуы тиіс.
Қарқынды дамып келе жатқан цифрлық технологиялар білім беру процесі үшін дəстүрлі құралдарды тиімді түрде толықтыратын жаңа құралдарды ұсынады, оларды көптеген педагогтер өздерінің əдістемелік жүйесіне тезірек енгізіп, қарқынды жұмыс істеу үстінде. Цифрлық білім беру ресурстарын пайдалану оқу процесінің тиімділігін арттыру үшін түбегейлі жаңа мүмкіндіктер береді. Цифрлық білім беру ресурстары — оқудағы көрнекіліктің жедел құралы, педагогтердің практикалық дағдыларын пысықтаудағы көмекші, оқушылардың сауалнамасын жəне бақылауын ұйымдастыру жəне өткізу, сондай-ақ үй тапсырмаларын бақылау жəне бағалау, сызбалармен, кестелермен, графиктермен, шартты белгілермен жəне жұмыста, мəтіндерді редакциялауда жəне оқушылардың шығармашылық жұмыстарындағы қателерді түзетуде орны зор.
Цифрлық сауаттылық – цифрлық технологияларды және интернет ресурстарын қауіпсіз және тиімді пайдалану үшін қажет білім мен дағдылардың жиынтығы. Цифрлық технология қоғам өміріне әсерін молынан тигізуде. Соның нәтижесінде денсаулық сақтау мен білім беру, қала тіршілігі, жалпы адамның күнделікті өмірі айтарлықтай өзгеріп, жаңа сипатқа ие болуда. Олар қазірдің өзінде біз тамсанып айта беретін ақпараттық технологиялардың өзін жолда қалдыра бастады. Расымен де, адамзат қауымы жыл санап емес, ай санап, тіпті апта мен күн санап цифрландыру заманының сиқырлы әлеміне еніп барады.
«Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру аясында халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру кезеңі бастау алып, еліміздегі барлық саладағы жұмыс істейтін халық толығымен ақпараттық технологияларды игеріп жатыр.
Осы заманға лайықты ізгі қасиеттерге ие болу – бүгінгі таңдағы әрбір жеке тұлғаның алдында тұрған басты міндет. Қазіргі кезде адамның кәсіби шеберлігіне, білім өрісіне, зиялылық және танымдылық деңгейіне жаңа технология дәуірінің өзі биік талаптар қойып отыр. Өткеннен сабақ ала отырып, болашақтың қоржынына өзіміздің халықтық қасиетімізбен, жаңарған болмысымызбен, терең ой-санамыз және сапалы дүниелерімізбен үлес қосу – жаһандану кезеңінің табалдырығында тұрған біздер үшін аса маңызды іс.
Заманауи технологиялар біздің өмірімізге тұрақты түрде енгізілуде, «Цифрлік» тұжырымдамасын тек ғылыми конференцияларда ғана емес, күнделікті өмірде де жиі кездесетін болдық. Цифрландыру үрдісі, мінсіз білім беру үдерісі мен сапасына әсер етеді. Оқу үрдісінде компьютер оқып-үйрену нысаны ретінде, сонымен бірге оқыту, тәрбиелеу, дамыту мен оқытудың мазмұнын меңгеруді диагностикалау құралы ретінде әрекет етеді. Мұның өзі ақпараттық технологияларды пайдаланудың екі бағыты бар екендігін анықтауға мүмкіндік береді. Бірінші бағыт тұрғысынан алып қарасақ, ақпараттық технологиялар білім, білік, дағдыны игеру үшін қажетті ресурс болып саналып, оқушылардың саналы тәрбие, сапалы білім алуына жағдай жасайды, ал екінші бағыт тұрғысында ақпараттық технологиялар оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру тиімділігін арттырудың қуатты құралы.
Бұл технологияның өзектілігі қоғамның ақпараттандыру жылдамдығының артуымен сипатталады. Жаңа ақпараттық технологияны пайдалану білім мазмұнын жаңартумен, ақпараттық ортаны қалыптастыруымен, сондай-ақ сапалы білім беру мүмкіндігінің жоғары болуымен ерекшеленеді. Соңғы кезеңде қазіргі заманғы педагогикалық ғылым мен практика түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соның ішінде оқыту үрдісі ақпараттық – коммуникациялық жағдайларда жаңа көрініс алу жолында басқаша жаңалаған жолмен ХХІ ғасыр талаптарына сай білгір, уақытты үнемдей алатын тұлғаны қалыптастыруға бағытталады.
Ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы – жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді. Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде – өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашады. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайды.
Қазіргі білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі дамыған цифрлық инфрақұрылым болып саналады. Сондықтан білім беру ұйымдарында ІТ-инфрақұрылымды, цифрлық білім беру ресурстарын, ашық онлайн-курстардың желілері мен платформаларын дамыту, мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді автоматтандыру жұмыстары іске асырылуда.
Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – «оқушыларды ақпараттық қоғам жағдайында тұрмыстық, қоғамдық және кәсіби салалардың іс-әрекетіне толық, тиімді араластыру».
Білім – болашақ бағдары, кез-келген маман даярлайтын оқу орнының басты міндеттерінің бірі – жеке тұлғаның құзіреттілігін дамыту. Құзірет – оқушының жеке және қоғам талаптарын қанағаттандыру мақсатындағы табысты іс-әрекетіне қажетті білім дайындығына әлеуметтік тапсырыс. Құзыреттілік – оқушының әрекет тәсілдерін жан-жақты игеруінен көрінетін білім нәтижесі. Ақпараттық құзыреттілік – бұл жеке тұлғаның әртүрлі ақпаратты қабылдау, табу, сақтау, оны жүзеге асыру және ақпараттық – коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін жан-жақты қолдану қабілеті.
Ақпараттық коммуникациялық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғышарты.
Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың келешек ұрпақтың жан-жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. Заман ағымына қарай ақпараттық технологияларды қолдану айтарлықтай нәтижелер беруде. Білім салаларында бұл бағдарламаны жүзеге асыру және тиімді қолдану бүгінгі таңдағы өзекті мәселесіне айналып отыр.
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар тек білім беруде ғана емес, өмірдің барлық саласында, бағыттарында белсенді қолданыста. Технологиялардың күн сайын дамып, өзгеріп отырғаны белгілі, сол себептен де жаңалықтардан қалмай, барлық білім, ғылым саласындағы тың ізденістер мен технологияларды біліп отырудан ұтар мол болмақ.
Білім саласындағы цифрландырудың ең басты міндеті – білім беру сапасын арттыру, яғни халықаралық дейгейде әртүрлі салаларда, оның ішінде «жасанды интеллект» және «ауқымды деректер» жасау саласында бәсекеге қабілетті ел жастарын дайындау.