Мәдениет

ӨЗБЕК ЭТНОСЫНЫҢ МӘДЕНИ КҮНІ ШЫМКЕНТТЕ АТАЛЫП ӨТТІ

Шымкент қаласының Абай саябағында Өзбек этносының мәдениет күні салтанатты түрде аталып өтті. Айтулы іс-шараны Шымкент қалалық ҚХА қолдауымен Қазақстан өзбектері этномәдени бірлестіктерінің «Дустлик» қауымдастығы ұйымдастырып отыр.

Бүгінгі мерекелік іс-шараға ҚР Президенті Әкімшілігі ҚХА хатшылығының меңгерушісі М.Әзілханов, Өзбекстан Республикасы «Отандастар» қоғамдық қорының төрағасы О.Саттаров, Өзбекстан Республикасының қазақ ұлттық мәдени орталығының төрағасы С.Үсенов, Өзбекстанның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті елшісі Саидикрам Ниязходжаев және Қырғызстан мен Тәжікстаннан келген мәртебелі меймандар қатысты.

Қазақ пен өзбек —тарихы тамырлас, достығы берік ұлт. Тәуелсіздіктен кейін Қазақстанда мекен еткен өзбек этносы болашағын, тағдырын осы елмен байланыстырады. Этнос күні аясында саялы саябақтың ішінде өзбек халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын, мәдениетін суреттейтін ұлттық әшекей бұйымдарын, өрнекті ыдыс-аяқтарын, тұрмыста пайдаланылатын заттарынан, ұлттық нақыштағы киімдерінен көрме әзірленді.

—Шырайлы Шымкенттің әсем саябағында өтіп жатқан бүгінгі мерекелік басқосу өте жоғары деңгейде ұйымдастырылған. Ол үшін қала әкімдігі мен «Дустлик» қауымдастығына алғыс білдіремін. Бүгін бауырлас халықтың өнерпаздарының өнерін тамашаладық, қолөнер бұйымдарына тамсандық. Мұндай мереке этнос өкілдерінің ыстық ықыласы еліміздің бейбітшілігі мен татулығын әйгілейді, — деді жиында сөз алған ҚР Президенті Әкімшілігі ҚХА хатшылығының меңгерушісі Марат Алмасұлы.

Қазіргі геосаяси жағдайда Қазақстан мен Өзбекстанның бірлігі, халықтарының тату тұрмыс кешуі өте маңызды. Кез-келген қиындықта екі бауырлас мемлекеттің бірлесе шешім қабылдауы да тұрақтылық пен сауда-экономикалық байланысты нығайтады. Мерекелік жиында сөз сөйлеген

Өзбекстанның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті елшісі Саидикрам Ниязходжаев осылай деді.

—Өзбекстанның сыртқы саясатында Қазақстан маңызды рөл атқарады. 2022 жылдың 21-22 желтоқсан күндері ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Ташкент қаласындағы жұмыс сапарында екі ел арасындағы сауда-сатық, экономика, төтенше жағдайға қатысты келісімге қол қойғаны тарихқа алтын әріптермен жазылып, мемлекеттеріміз арасында жаңа байланыс парағы ашылды. Осы келісімнен кейін екі мемлекет арасындағы тауар айналым 4 есеге артты. Мәселен, 2023 жылдың қаңтар мен маусым айында тауар айналым 2 миллион доллардан 2 млрд долларға өсті. Мұндай көрсеткіш пен байланыс Қазақстан мен Өзбекстан тарихында алғаш рет орын алып отыр, — деді елші.

Мерекелік іс-шара Өзбекстан Республикасынан келген әншілермен қатар, жергілікті өнерпаздар әзірлеген концерттік бағдарламаға ұласты.

Отырар ауданының өнерпаздары облыстық «Өнерлі өлке» фестивалінің бас жүлдесін жеңіп алды

Ежелден «Ұлылардың Отаны» саналған киелі Отырар өңірі өзінің көптеген талантты, дарынды перзенттерімен мақтана алады. Кешегі ғұлама ғалым Әбу Насыр Әл-Фараби мен рух сардары Өзбекәлі Жәнібеков, тіл жанашыры Өмірзақ Айтбайұлы, Әлем ақыны Мұхтар Шаханов, ән падишасы Шәмші Қалдаяқов, күш атасы Қажымұқан Мұңайтпасов, айтыстың ақберені Тәушен Әбуова, халық ақыны Әселхан Қалыбекова секілді тұлғалар сөзіміздің дәлелі болары анық. Бүгінде ұлы тұлғаларымыздың ізін басып келе жатқан талантты жастарымыз да аз емес. Оны кешегі қасиетті Түркістан қаласының төрінде өткен облыстық "Өнерлі өлке" өнер фестивалі айшықтап бергендей.

Отырарлық азамат керамикалық жәдігерлердің үлгісімен кәдесыйлар жасап, сатылымға шығаруда

Шәуілдір аулының тұрғыны Жанұзақ Ерімбетов көне кітаптар мен қолжазбаларды қалпына келтіреді. Ол ескі кітаптардың жыртылған, қырқылған парақтарын жамап, түгендеп береді. Сондай-ақ, ұстағанда үгітіліп тұратын беттерді де ешқандай аппаратсыз-ақ қалпына келтіре алады.

ШЫМКЕНТ: ЗЫЛИХА ЖАНТАСОВАНЫҢ «МЕЙІРІМ МҰНАРАСЫ» КІТАБЫНЫҢ ТҰСАУЫ КЕСІЛДІ

Шымкент қаласында ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің бастамасымен «Кітап Time – 2023» республикалық кітап фестивалі өтуде. Іс-шара аясында бүгін А.Пушкин атындағы қалалық әмбебап кітапхана алаңында кітап көрме-жәрмеңкесі, кітап сыйлау акциясы, жазушы З.Жантасованың «Мейірім мұнарасы» атты жаңа кітабының тұсаукесер рәсімі ұйымдастырылды.

Іс-шараға зиялы қауым өкілдері, ақын-жазушылар, мәдениет қайраткерлері мен қызметкерлері, кітапхана оқырмандары қатысты. Жазушы Момбек Әбдәкімұлы, жазушы-журналист Захардин Қыстаубайұлы жастардың кітап оқуға деген қызығушылығы артқанын атап өтті.

– Бұл кітап фестивалі осыдан 5-6 жыл бұрын басталған еді. Содан кейін біраз үзіліп қалды. Биыл міне, қайта жалғасын тауып отыр. Мен осы кітапханаға жиі келемін. Кітап оқитын жастар көп. Жастардың арасында 2-3 іс-шара ұйымдастырылып, әдебиет мәселелері, жаңа кітапт талқыланып жатады.

Өңірімізден шыққан қаламгерлердің шығармаларын насихаттау, кітап оқуға қызықтыруды мақсат еткен іс-шара жалғасын таба берсін, – деді жазушы Момбек Әбдәкімұлы.

Сонымен бірге, жазушы кітапханаға Шымкент қаласының энциклопедиясы, Шымкент қаласының тарихы, тағы басқа жаңа кітаптарын сыйға тартты.

Сондай-ақ, фестиваль аясында жазушы, филология ғылымдарының кандидаты Зылиха Жантасованың «Мейірім мұнарасы» кітабының тұсауы кесілді. Зылиха Тұрарқызы 50 жылдық мерейтойы қарсаңында төртінші кітабын оқырманға ұсынды.

Тұсаукесер жиынды ҚР мәдениет қайраткері Күлия Айдарбекова жүргізіп отырды. Күлия Смайылханқызы қаламгердің ғалымдығымен қатар, көркем әдеби шығармалар жазып жүргенін, ізденімпаздығына жан-жақты тоқталып өтті.

Жазушы Момбек Әбдәкімұлы, жазушы-журналист Захардин Қыстаубайұлы да З.Жантасованың қаламгерлік қырларына тоқталып, ізгі тілектерін жеткізді.

Отырарда қолөнер шеберлерінің халықаралық жәрмеңкесі ұйымдастырылды

Отырар ауданында «Ұлы Жібек жолы бойындағы тоқыма және зергерлік өнер» тақырыбындағы Халықаралық қолөнер шеберлері жәрмеңкесі ұйымдастырылды. Салтанатты шараны ҚР Мәдениет және спорт министрлігі Мәдениет комитетінің Төрағасы Күміс Сейітова, Халықаралық түркі мәдениеті мен мұрасы қорының өкілі Талғат Мұханов және Отырар ауданының әкімі Сәкен Сұлтанханов ашып берді.

Отырар ауданы: Ұлы композитор Шәмші Қалдаяқовты еске алу кеші өтті

Ән әлемінің падишасы, тәуелсіз еліміздің мемлекеттік әнұранының авторы Шәмші Қалдаяқовты – күллі қазақ даласын әуелеген әсем әндерімен тербеткен «Вальс короліне» өнерсүйер халқы жүрегінің төрінен орын беріп, шартарапты шарлап кеткен абыройлы атын көкке көтеріп құрметтеп келеді. Оған Шәмшінің құрметіне орай өткізілген өнер фестивальдері мен ән кештері айқын дәлел бола алады.

ШЫМКЕНТТЕ «МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ – МЕНІҢ ТІЛІМ» ФОРУМЫ ӨТТІ

Елімізде Қазақстан халқы тілдері мерекесі 5 қыркүйекте тойланып келеді. Оның өзіндік себебі де бар. Бұл күн – «Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің қуаттысы – тіл» деп, ұлағатты сөз қалдырған, қазақ халқының тағдыры, тілі үшін күрескен Алаш арысы, Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының туған күні. Сондықтан қазақ әліпбиінің негізін салған ғалымның туған күнінде Тіл мерекесі тойланады. Мемлекеттік тіл — елдіктің белгісі! Әрбір елдің қастерлі де қасиетті байлығы болғандықтан – азаматтық патриотизм, мәдени тұтастық және түрлі эстностарды бауырына басқан еліміздегі ынтымақтастықты нығайтудағы басты құрал.

Тіл - ұлттың аса ұлы игілігі, әрі оның ажырамас белгісі. Еліміз егемендік алып, ана тіліміз мемлекеттік мәртебеге ие болғаннан бері қолданыс өрісі кеңейе түсті. Белгілі бір тілдің мемлекеттік мәртебеге ие болуы оңай міндет емес. Себебі сол мемлекет иесі болып отырған халықтың мүддесінен шығып, барлық саладағы мұқтаждықты өтей алатын дәрежеде болуы шарт. Демек тіліміз – өнер, әдебиет, мәдениетте, баспасөз, дипломатиялық қарым-қатынас, ғылым, өндіріс, ресми ісқағаздарда қызмет ететін қоғамның қажетті құралына айналуы қажет.

Мереке қарсаңында, осы тақырыптарда ой қозғаған Қаратау дәстүрлі өнер мектебінде – «Мемлекеттік тіл — менің тілім» атты форум өтті. Жиынға Шымкент қаласы мәдениет және тілдерді дамыту, архивтер басқармасының басшысы Сәкен Шәкеев қатысып, мерекемен құттықтады. Сондай-ақ қаламызда қазақ тілінің дамуына атсалысып, республикалық байқауларда жүлделі орындарға ие болған бірқатар жастарды марапаттап, сый-сияпат табыстады.

Шымкент қалалық Тілдерді оқыту әдістемелік орталығының ұйымдастыруымен өткен форумда ақын, жазушы, аудармашы Абай Қалшабек, Әл-Фараби атындағы қалалық ғылыми-әмбебап кітапхана директоры, айтыскер ақын Анар Жаппарқұлова, ОҚМА әлеуметтік мәселелер және жастар саясаты басқармасының басшысы Ербол Сәлім баяндама жасады.

Баяндамада қазақ тілінің қолданыс аясына, грамматикасына, терминологиялық сөздердің аудармасына қатысты орынды пікірлер мен ұсыныстар айтылды.

– Бүгінгі таңда әлеуметтік желілерде жастардың хат алмасуда қолданатын қысқа жазбалары грамматикалық сауатсыздыққа алып келіп жатыр. Мұның өзі үлкен мәселе. Осындай ауқымды дүниелерге қолды сілтеп, құр қалдыруға болмайды. Жастарымызға сөздің қадірін, ана тілінің қасиетін жиі насихаттауымыз керек, – дейді Анар Жаппарқұлова.

Форум соңында Қаратау дәстүрлі өнер мектебінің оқушылары тіл туралы өлеңдер оқып, ән шырқады. Айта кетейік, биыл ағартушы ұстаз Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 151 жыл толды. Ұлы ұстаз – қазақ тіл білімінің негізін қалап, қалыптасуына ерен еңбек сіңірген.

ШЫМШАҺАРДА 6 ТЕАТР БАР

Шымкенттегі театр сахналарында жаңа маусымның шымылдығы түрілді. Қалада мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасына қарасты 6 театр жұмыс істейді. Жаңа маусымның жаңалықтарымен қалалық мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасының мәдениет және тарихи-мәдени мұраны сақтау бөлімінің басшысы Бауыржан Орынбасарұлы баспасөз брифингінде бөлісті.

– Осы жылдың 8 айында Шымкент қалалық Жұмат Шанин академиялық қазақ драма театрында «Серінің сергелдеңі», «Ахан» лирикалық драмасы, Шымкент қалалық өзбек драма театрында «Сәби» драмасы, Шымкент қалалық қуыршақ және жасөспірімдер театрында «Кейкінің кегі», жалпы 13 премьера көрермен назарына ұсынылды. Сондай-ақ репертуарлық 738 қойылым қойылып, 131 мыңнан аса көрермен келген. Биыл гастрольдік іс-сапармен Жамбыл облысында, Түлкібас, Ордабасы аудандары, сондай-ақ Түркістан облысында «Қуыршақ және жасөспірімдер» театрының 40 жылдығына орай, «Шымкенттен шашу», ал, Ж. Шанин академиялық қазақ драма театры Алматы, Түркістан қалаларында У.Шекспирдің «Қораз» трагикомедиясы қойылымын ұсынды. Жыл басынан бері 38 облыс, ауданда гастрольдік іс-сапармен қойылымдар қойылды. Алдағы 6-10 қыркүйек күндері Шымкент қалалық орыс драма театры Алматы қаласының М.Лермонтов атындағы Ұлттық орыс драма театрына «Театр, или шум за сценной», «За двумя зайцами» қойылымдарымен гастрольдік сапары жоспарлануда ,– деді Б. Орынбасарұлы.

Жыл соңына дейін қаладағы барлық театрларда 389 қойылым қою жоспарланған. Тамыздың соңында бастау алған маусымашарда Шымкент қалалық опера және балет театры Т.Жармұхамбеттің «Домалақ ана» операсымен 16-шы театр маусымын, А. Пушкиннің «Пиковая Дама» драмасымен Шымкент қалалық орыс драма театры 94-ші маусымын, А. Маудановтың «Кейкінің кегі» драмасымен Шымкент қалалық қуыршақ және жасөспірімдер театрының 40-шы театр маусымы ашылды.

Айта кетейік, 7 қыркүйек күні М. Әуезовтың «Қарагөз» трагедиясымен Шымкент қалалық Жұмат Шанин атындағы қазақ академиялық драма театрының 90 маусым ашары, 14 қыркүйек күні С. Ваннустың «Сұлтанның аты сұлтан» трагикомедиясымен Шымкент қалалық әзіл-сықақ және сатира театрының 16-шы, 28 қыркүйек күні Жоэль Помраның «Сәби» драмасымен Шымкент қалалық өзбек драма театрының 21 театр маусымының ашылуы өтеді.