Байқаудың негізгі мақсаты - Республика күніне орай, Түркістан облысының жас отбасылары арасында атап өту, насихаттау, республикалық мереке ретінде дәріптеу. Жастар мен жас отбасылар арасында салауатты өмір салтын дәріптеумен, дені сау, рухы таза ұрпақ тәрбиелеу мен жарыстар арқылы отбасы мүшелерін өзара түсіністікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу болып табылады.
Жалпы байқауға облысымыздың 17 аудан, қаласынан жас отбасылар қатысуда. Отбасылар байқаудың алғашқы күні толағай сайысына қатысып, сынға түссе, екінші күні отбасылар өз өнерлерін көрсетеді.
Аталмыш байқауға Сауран ауданынан жас отбасы "Бейсенбаевтар" командасы қатысып кешегі өткен бірінші сайыс толағай спорттық кезеңінен жүлделі II-ші орынды иеленсе, бүгінгі өткен өз өнерін көрсету екінші кезең бойынша бар таланттарын ортаға салып жүлделі I-ші орынды иеленді. Бұл тамаша жеңісті зор қуанышпен қабылдадық. Бұл жеңіс Сауран ауданының мерейін үстем етті.
«Отбасы адамның жақсылық жасауға үйрететін ең бірінші әлеуметтік ортасы». Қазіргі қоғамдағы отбасылық құндылықтардың, жастардың бойында адамгершілік қасиеттердің жоғалуы, тәрбиенің төмендеуінің өте кең өріс алуы көрініс табуда. Дағдарыстың себебі: Адамның рухани – адамгершілік тұрғыда ашығуы. Мәңгілік жалпы адамзаттық құндылықтар деген не? Ол — ақиқат, сүйіспеншілік, дұрыс әрекет, ішкі тыныштық, қиянат жасамау. Ал, отбасы құндылықтары дегеніміз — бір-бірін сүйіп қосылған жанұялардың отбасын сақтау үшін қолданатын ежелден келе жатқан салт — дәстүрі.
Әрбір отбасының өз құндылықтары болады. Ол құндылықтар ежелден бері келе жатқан немесе жаңадан шығарылған құндылықтар болуы мүмкін. Бұдан басқа адамдар отбасылық құндылықтарды басты 3 топқа бөледі. Олар дәстүрлі, қазіргі, тәрбиелі отбасылық құндылықтар деп аталады. Адамдар отбасылық құндылықтар дегенді естігенде көз алдарына бірден құндылықтар түсіп, бір — бірімен ортақ тіл таба алады. Бірақ дәстүрлі отбасылық құндылықтардың әртүрлі болғанына байланысты адамдар осы тақырыпта ортақ тіл таба алмайды. Дәстүрлі отбасылық құндылықтар дегеніміз – қарт адамдардың жас отбасыға берген ақыл — кеңестері.
Қазіргі таңдағы жас отбасылардың ажырасу статистикасы өскеніне байланысты жас отбасыларға олардың дәстүрлі отбасылық құндылықтары туралы теледидардан, ғаламтордан көруге болады. Әр отбасыда бұл құндылықтар әртүрлі. Бірақ олардың ұқсас жақтары да бар. Мысалы, кез-келген жанұяда дінді сақтау, некені бұзбау, ұрпақ жалғастыру, баларды тәрбиелеу деген дәстүрлі отбасылық құндылықтар ортақ болады.
Бүгінде отбасылар бұрынғы салт-дәстүрді ұстануда. Бірақ сол ұстанымның өзгеруіне байланысты олар әр отбасыда әртүрлі. Ол ұстанымның өзгеру себептері заманның өзгеруіне байланысты. Себебі әр замандағы адам әртүрлі. Мысалы, бұрынғы замандағы отбасы құндылықтарымен қазір өмір сүру мүмкін емес. Бұрын адамдар әйелдеріне орамалды сыйға тартса, қазіргі жас отбасылар бір-біріне гүл немесе көйлек сыйлайды.Сонымен қатар қазіргі отбасылық құндылықтарға махаббат, сенім, түсіністік және т. б жатады.
Отбасылар әртүрлі : көңілді және бақытты, қатал және консервативті, бақытсыз және толық емес. Неге олай? Әр түрлі отбасылардың адамдар сияқты әр түрлі мінездері бар. Егер адам жеке тұлға ретінде өз өмірін өзінің өмірлік басымдықтарына сүйене отырып анықтаса, онда отбасы туыстық және эмоционалды қатынастармен өзара байланысты жеке тұлғалардан тұратын кешен ретінде өзінің бүгіні мен болашағын өзінің құндылықтарына негіздейді.
Отбасы және отбасылық құндылықтар-кез-келген адамның өмірі құрылатын маңызды іргетас. Жеке тұлғаны қалыптастыру отбасында басталады: отбасылық құндылықтар біртұтас табиғаттың үйлесімді дамуы үшін қажетті дағдыларды қалыптастырады.Отбасында не маңызды? Бұл сұраққа нақты жауап беру өте қиын. Махаббат? Өзара түсіністік? Қамқорлық және қатысу? Немесе жанқиярлық пен еңбекқорлық болуы мүмкін бе? Немесе отбасылық дәстүрлерді қатаң сақтау керек пе?
Отбасы мен отбасылық құндылықтар әрқашан бір-бірімен тығыз байланысты және бір-бірінсіз болмайды. Егер отбасы жоқ болса, онда отбасылық құндылықтар автоматты түрде мағынасын жоғалтады. Еркек пен әйелдің бірде-бір заңдастырылған қарым-қатынасы жоқ және ешқашан негізгі принциптерсіз болған емес. Олардың арқасында ерлі-зайыптылар көптеген жылдар бойы рухани денсаулықты, бірлік пен тұтастықты сақтай алады. Дәстүрлі отбасылық құндылықтар қамқорлық пен сүйіспеншілікке негізделген.
Қоғамның өзгеруі мен дамуы, сәйкесінше жаңа көзқарастар отбасылық құндылықтар туралы жаңа түсініктерді қалыптастырады. Бүгінгі таңда ата-аналар мен балалардың моральдық басымдықтары айтарлықтай ерекшеленеді. Балаларда бұл тұжырымдамаға деген көзқарас неғұрлым прогрессивті, бірақ қатал сипатқа ие. Бұл үрдіс әрбір кейінгі жас ұрпақ алдыңғы ұрпақтан тек қажетті заттарды алып, оған өзінің, қазіргі уақытта өзекті, отбасылық әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін әкелетіндігіне байланысты байқалады. Әрине, сенім, сүйіспеншілік, өзара көмек, құрмет пен мейірімділік сияқты ұғымдар 21 ғасырдағы адам үшін де маңызды болып қала береді. Бірақ, өкінішке орай, олар қоғамның проблемаларына байланысты әртүрлі факторлардың қысымына ұшырайды.
Әлеуметтік сауалнамалардың нәтижелері бойынша жастардың отбасылық ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары бірінші, тіпті екінші орында емес. Оларды білім, мансап, достарымен қарым-қатынас, тәуелділік басып озды. Дәстүрлі отбасылық құндылықтарды сақтау үшін жас ұрпаққа мысалдар ең алдымен жеке өмірлік тәжірибеден берілуі керек. Егер біреу осындай гүлденген ортада өспесе де және тәрбиемен шынайы сүйіспеншілікке толы қарым-қатынасты сіңіре алмаса да, саналы жаста қуып жетуге тырысу керек және көршісіне деген көзқарас арқылы бұл әлемді жақсырақ және жарқын етуге тырысу керек. Бұл әркімнің қолынан келеді.
Отбасылық құндылықтар қалай тәрбиеленеді? Бүгінгі таңда жақын адамдар арасындағы өзара әрекеттесу шартты түрде қазіргі және дәстүрлі болып бөлінуі мүмкін және олар кейде бір-біріне қайшы келеді. Әр адамның қарым-қатынас пен Некені қалай сақтау керектігі туралы Жеке түсінігі бар. Бұл мәселеде ата-аналар бір нәрсе үйретті, бір нәрсе өзінің өмірлік тәжірибесінен түсінілді. Жас отбасы алғаш құрылған кезде, ерлі-зайыптылар әрқашан серіктестің пікірін құрметтеу, оның жеке кеңістігімен санасу деген нені білдіретіні туралы ойлана бермейді. Көбінесе олар бірден бір-бірінен тек жақсылықты күте бастайды және бұл жақсылықты серіктес жасау керек деп санайды. Бұл кезеңде үйлесімді одақ үшін жауапкершілік еркекке де, әйелге де тең дәрежеде жүктелетінін түсіну керек. Мұнда әркім өз ұстанымын, жынысына сәйкес, некені сәтті, ал болашақ балаларды бақытты ете алатын барлық нәрсені қорғап, өсіруі керек. Идеал болмауы мүмкін, бірақ сіз тырысуыңыз керек. Қарым-қатынастың кез-келген кезеңінде (маңызды емес, бұл көптеген жылдар бойы некеде тұрған ерлі-зайыптылар немесе жас отбасы) өзін-өзі тәрбиелеу, өз бетімен жұмыс істеу керек. Кез-келген проблеманы бейбіт жолмен шешуді үйренуге болады, бұл өзара бақытқа апаратын жолдың бастауы болады. Нәтижесінде, көп ұзамай ерлі-зайыптылардың өмірі жақсы жаққа айналады, қарым-қатынас жақсарады немесе өзгереді. Осылайша, қиындықтарды жеңе отырып, нағыз отбасы қалыптасады және отбасылық дәстүрлер барлық туыстарының арасында қасиетті және құрметті болады.
Балалар-өмірдің гүлдері. Ешбір жағдайда кішкентайлар туралы ұмытпаңыз. Балаларға, ең алдымен, отбасында бейбітшілік пен әл-ауқат қажет, өйткені олар ең қорғалмаған және осал рулық буын болып табылады. Оларға мейірімділік танытып, отбасының қаншалықты маңызды екенін өз мысалымен көрсетіп, дәстүрлерді неге құрметтеу керектігін түсіндіру қажет. Мұндай моральдық-адамгершілік тәрбие бекер болмайды.
Ақпараттық тапшылыққа және қоғамның жаңа құндылықтары мен мәртебесіне байланысты балалар өздерінің қалыпты өмірінің ең қымбат және қажетті компоненттерін екінші орынға қойды. Балаларда өмір туралы, этикалық нормалар туралы дұрыс түсінік қалыптастыру болашақта олардың бақытты отбасылық өмірінің кепілі болады. Бұл тақырыптағы балалар мен жасөспірімдерге мектеп мекемелері де көмектеседі. Соңғы уақытта отбасылық құндылықтар әңгімелесудің басты тақырыбы болып табылатын сынып сағаты жиі өткізіле бастады. Бұл алға жасалған үлкен қадам, өйткені баланың өзін-өзі тануын дұрыс дамыту оған өмірде өз орнын табуға көмектеседі.
