САЙРАМДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ НАШАҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС КҮНІ ӨТТІ
1997 жылы БҰҰ – ның кезекті ассамблеясында 26 маусым – «Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күні» деп бекітілген болатын. Содан бері айтулы дата әлемнің барлық дерлік елінде аталып өтіледі. Ғасыр індетімен қазір төрткүл дүние жұмыла күресуде. Дегенмен ол жыл санап көптеген жанның санасын улауда. «Есірткіге тәуелді адамдардың 27% -ын 12-16 жастағылар құраса, 42 %-дан астамы 17-26 жас арасындағылар болып отыр» дейді мамандар. Сондықтан осындай шараларды өткізудің маңызы орасан. Өйткені жастарға нашақорлықтың салдарын көрсету керек, бұл тар әрі тайғақ жолдың қайда апаратынын ұғындыру керек деп ойлаймыз. Нашақорлық дегеніміз не? Нашақорлық-бұл белгілі бір препаратты қолданудан туындаған және есірткіге патологиялық тартумен анықталатын аурулар тобы.
ЕСІРТКІ- бұл қиындық! Нашақор жасөспірімдер агрессивті, ашуланшақ болады, туыстарымен байланысын жоғалтады, өтірік айтуға, қылмыс жасауға мәжбүр болады. Есірткіні тарату арналары әртүрлі. Препарат көшеде, мектепте, дискотекада ұсынылуы мүмкін. Сатушылар өз адамдарын жасөспірімдер тобына жібереді. Олар қарапайым жігіттер мен қыздар сияқты көрінеді, бәріне барады, алғашқы дозаларды тегін ұсынады, ләззат алуға, барлық мәселелерді шешуге уәде береді.
Нашақорлықтың негізгі себептеріНашақорлық дегеніміз-психикалық және физикалық функциялардың ауыр бұзылуына әкелетін есірткіні жүйелі түрде қолдануға деген құштарлық, тәуелділік. Жасөспірімдер арасында нашақорлыққа әкелетін негізгі себептердің бірі: жақын адамдардан сүйіспеншілік пен назардың болмауы; қызығушылық.
Есірткіні қолдану белгілері1.терінің бозаруы және құрғауы2.қарашықтың ұлғаюы 3.көздің қызаруы4. вестибулярлық аппараттағы бұзылулар (алкогольдің иісі жоқ, бірақ адам дірілдейді)5. көшеде оралған кезде киімдегі оғаш иістер немесе дақтар. Кейде барлық есірткіге тән белгілер «жасөспірім үшін қалыпты мінез-құлық» деп саналады, бірақ бұл мүлдем дұрыс емес. Міне, олар:- баланың үдемелі жасырындығы;- қаржылық сұраныстардың артуы;- жаңа күдікті достар пайда болады.Адамның сыртқы түрі де өзгереді: ол өзіне назар аударуды тоқтатады, лас және мыжылған киім киеді, гардеробтағы қара түстерді жақсы көреді. Инелердің іздерін жасыру үшін ұзын жеңдермен жабық заттарға ауысады. Лас майлы шаштар, тырнақтар мен ескірген киімдер, күннің кез – келген уақытында көзілдірік-нашақордың классикалық көрінісі.
Есірткіні қолданудың салдарыЕсірткі заттарын қолдану ең алдымен мидың жағдайына әсер етеді, нашақорлық ақыл-ойдың төмендеуіне,ақымақтыққа, ауыр психозға, депрессияға әкеледі. Иммундық жүйе зардап шегеді-организм қарапайым аурулар мен инфекцияларға төтеп бере алмайды, тіпті қарапайым суық өмірге сәйкес келмейтін асқынуларды тудыруы мүмкін. Бауырдан болатын алкоголизм мен нашақорлықтың зияны өте зор – бұл органның қалыпты жұмыс істей алмауы бүкіл ағзаның ауыр интоксикациясына әкеледі. Темекі шегу және психотроптық заттарды деммен жұту кезінде өкпе қатерлі ісігі, бронхит дамиды, тыныс алу тоқтап қалуы мүмкін. Жүрек-тамыр жүйесі зардап шегеді, аритмия пайда болады, инфаркт қаупі артады.Есірткіні қолдану ерлердің де, әйелдердің де репродуктивті жүйесі мен жыныстық функцияларына үлкен әсер етеді. Жыныстық тартымдылық әлсірейді, тері мен шырышты қабаттардың сезімталдығы төмендейді. Барлық бұл саны жыныс гормондарының қысқарады. Ер адамдар импотенциядан, әйелдер бедеуліктен зардап шегеді. Әйелдерде етеккірдің толық болмауына дейін етеккірдің бұзылуы байқалады. Егер есірткіні қолданатын адам бала туа алса, түсік тастау ықтималдығы жоғары, ал бала ақыл-ой және физикалық ауытқулармен туылса, дамуында артта қалады. Егер әйел жүкті немесе лактация кезінде есірткіні қолданса, ол баланың денсаулығына түзетілмейтін зиян келтіреді.
Осы орайда бұл акция осымен 25 жыл қатарынан ұйымдастырылып келеді. Шара арқылы осы проблемаға жастардың, жалпы қоғамның назарын аударғымыз келеді. «Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күні» аясында Сайрам ауданы «Оқушылар үйі» МКҚК базасындағы балалар жазғы сауықтыру алаңының демалушыларымен түрлі іс-шаралар өткізу үшін қонаққа Түркістан облыстық білім департаментінің бас маманы Кайрат Арап , Түркістан облысы, полиция департаменті есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасының қызметкері Сартаев Нүркен, Сайрам ауданы орталық ауруханасының дәрігер-нарколог Камалов Сайджан, "Серғали-Түркістан" қоғамдық бірлестігінің өкілдері және салауатты өмір-салтын насихаттау қызметкерлері келді.
Демалушылар арасында профилактикалық әңгімелесулер, «Көңілді эстафета» спорттық-эстафеталық жарыс, шахмат және дойбыдан турнирлер, волейболдан жарыс, үстөл теннисынан жарыс, «Зиянды заттардан сақтан» атты сурет байқауы, «Есірткісіз әлем» атты асфальтқа сурет салу байқауы, «Есірткіге «жоқ» дейміз!» атты агитациялық плакат байқауы, «Қалай зиянды әдеттердің құрбаны болмау керек» әлеуметтік-психологиялық ойыны өтті. Іс-шара барысында балалар өз өнерлерін көрсетіп, жеңімпаздар көптеген марапаттарға ие болды.