«Құдай бір айналдырғанды шыр айналдырады» деген рас-ау, соңғы уақытта Оңтүстік Қазақстанды республикаға келеңсіз жағынан мәшһүрлеген жаға ұстатар оқиғалар көбейіп кетті. Енді 2-3 күннен бері Шымкентте дабыл қағылып жатыр. Адамдар балмұздақ жеп уланыпты. Наурыздың 29-ынан бері облыс орталығындағы жұқпалы аурулар ауруханасына түскен науқастардың саны күрт артқан. Оларға «асқынған ішек инфекциясы және астан улану» деген алдын ала диагноз қойылып отыр.
Сонымен, Шымкент қаласындағы №83 жалпы орта мектептің 11-сынып оқушысы Ерсұлтан Ахметовтің өз-өзіне қол салып, дәлірегі, өз үйінің ауласындағы моншаның артында асылып қайтыс болуына байланысты оқиғаның тергеу-тексеру амалдарының алғашқы нәтижелері шыға бастады. Наурыздың 6-сында «otyrar.kz» ақпараттық порталы «Мектептегі әлімжеттікке қатысты 17 жасар оқушы қамауға алынды» деп хабар таратты (https://kz.otyrar.kz/2018/03/mekteptegi-%D3%99limzhettikke-%D2%9Batysty-17-zhasar-o%D2%9Bushy-%D2%9Bamau%D2%93a-alyndy/).
Осыдан бір айдан астам уақыт бұрын – 10 ақпан күні шаһардағы №83 мектептің оқушысы өз үйінің ауласында асылып қайтыс болғаны туралы және өз-өзін өлімге қиған жасөспірімнің қалтасынан жыртылған қағаз табылғанын, онда бірнеше адамның аты-жөні жазылғанын таяуда тілге тиек еткенбіз (http://aq-qara.kz/gylym-bilim/item/505-shymkent-okushysy-oz-ozine-kol-sal-an-mektepti-direktory-mikheev-kyzmetinen-kete-me). Осы жайтқа қатысты Шымкент қаласының Қаратау аудандық полиция бөлімінің қызметкерлері тиісті шараларды, іздестіру жұмыстарын жүргізіп, ақыры жіптің ұшын тапты.
Өз-өзіне құл жұмсауға итермелеген және ақша бопсалағаны үшін №83 жалпы орта мектептің 17 жасар оқушысы қамауға алыныпты. Мұндай санкцияны күдіктіге қатысты Қаратау аудандық соты шығарған. Нәтижесінде осы мектепте оқитын бір балаға қатысты Қылмыстық Кодекстің екі бірдей бабымен іс қозғалды. Қазір соталды тергеу жұмыстары басталған. Нәтижесі алдағы күндері белгілі болмақ.
«Бас жарылса – бөрік ішінде, қол сынса – жең ішінде» дейтін кең халықпыз ғой. Әйткенмен, мына жағдай ата-бабаларымыздай қолды бір сілтеп, елемей қоятын нәрсе емес. Қанша көз жұмғың келсе де, жұма алмайсың, себебі, адам өліп отыр. Оның үстіне оқушысы қамалғаннан кейін Ерсұлтан білім алған мектептің директоры Берікбай Михеев айтқандай, «Әлімжеттік жасап, ақша жинау деген біздің мектепте бұрын-соңды мүлдем болған емес. Бұл туралы ашық айта аламын» деген сөзінің жауырды жаба тоқу екені айқындала бастағандай.
Ал Шымкент қаласының әкімі Нұрлан Сауранбаевтың түнеугүні қоғамдық кеңестің отырысында (https://zhasalash.kz/6344/) оқушылар арасындағы осы суицид оқиғаларына қатысты пікірін білдіріп: «Соңғы екі факті бойынша қылмыстық іс қозғалды. Үлкендердің кішілерге әлімжеттік жасап жүргенін арнайы инспектор, мұғалімдер, директордың білмеуі мүмкін емес» дей тұра «Қазір екі жағдай бойынша мектеп басшыларына ескерту бердік. Келесі жолы бірден қызметінен босатылады» дейді. Бұл сөзі ақылға сия ма? Неге келесі жолы? Шаһар басшысының бұлай сөйлеуінің себебі неде? Әлде Берікбай Михеевтің 10 жыл бойына отырған лауазымынан кетпеуіне мүдделілер бар ма екен?
P.S. Кеше Сарыағаштағы қоғамдық резонанс тудырған мектеп оқушысына қатысты мәселе бойынша екі бірдей мектеп директоры қызметінен уақытша шеттетілгенін білесіздер. Ал енді «Оқушысы өзіне қол салған мектептің директоры Берікбай Михеевке де дәл сондай шара неге көрілмейді?» дейтін сұрақ туады. Адам өлімі орын алып отыр емес пе? Оның үстіне Берікбай мырза: «Әлімжеттік жасап, ақша жинау деген біздің мектепте бұрын-соңды мүлдем болған емес» десе де, полицейлер «өз-өзіне құл жұмсауға итермелегені және ақша бопсалағаны үшін» деген айыппен сол мектептің 17 жасар оқушысын қамауға алып отыр. Егер оның әлімжеттік жасап, қылмысқа барғаны дәлелденіп жатса, мектеп директоры Михеев не дер екен?
Дәурен ӘБДІРАМАНОВ.
Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің ректоры Жұмахан Мырхалықов былтыр сәуір айында пайғамбар жасқа толған-тын. Алайда Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев Жұмекеңнің еңбегін бағалап, ғалымдығына құрметпен қарады ма, зейнетке шыққан бетте-ақ иығына шапан жауып, арқасынан қағып шығарып салуды кейінге қалдырды. Соңыра «Келісімшартты бір жылға созыпты» деп естідік.
Құйрық-жалын ұстатпай, зымырап бара жатқан уақыт. Шымкент қаласындағы №83 жалпы орта мектептің 11-сынып оқушысы Ерсұлтан Ахметовтің өз-өзіне қол салып, дәлірегі, өз үйінің ауласындағы моншаның артында асылып, бақиға аттанғалы да 3 апта өте шығыпты. Қабырғаңды қайыстырар қайғылы жағдай туралы іле-шала, жергіліктісі бар, республикалығы бар, бірқатар бұқаралық ақпарат құралдары ақпарат таратты. Алайда сол оқиғаның соңы немен тынары, қандай нәтиже шығары, енді мұндай жағдай қайталанбас үшін не істелері, кімдердің жауапкершілікке тартылары көмескіленіп бара жатқандай әсер қалдырады.
Биыл қаңтар айында Астанадағы инсулиннің тапшылығы әжептәуір дау-дамайға айнала жаздап еді. Бұл мәселеге орай Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртановтың үн қатқаны да – есімізде.
Естеріңізде болса, осыдан үш апта бұрын Оңтүстік Қазақстан облыстық туберкулезге қарсы диспансердің асханасында жұмыс істейтін аспаз К.Қаржауованың үстіне қайнаған сүт төгіліп, 3 күннен соң ауыр жарақаттың салдарынан қайтыс болғандығы туралы мақала «AQ-QARA.KZ» ақпарат агенттігінің порталында жарық көрген еді. Таяуда редакциямызға марқұмның қызы Маржан Қаржауова хабарласып, «Осы оқиғаға қатысты айтарым бар» деп, қысқаша сұхбат берген болатын.
Ажал айтып келмейді. Қайда, қандай жағдайда көз жұмарың бір Аллаға ғана аян. Десе де, соңғы кездері «жұмыс орнында көз жұмыпты», «қызметін орындау кезінде қайтыс болыпты» деген ақпараттарға жиі ұшырасатын болдық. Әдетте мұндай оқиғалар өндіріс ошақтарында, құрылыста жұмыс істейтіндер мен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің арасында көбірек орын алушы еді. Алайда біз хабардар болған сұмдық оқиға құрылыста да, өндірісте де, құқық қорғаушылар арасында да емес, Оңтүстік Қазақстан облыстық туберкулезге қарсы диспансерінде орын алыпты.
Оңтүстіктің оныншы әкімі Жансейіт Түймебаевтың алғаш қолға алған шаруаларының бірі Шымкентті атына сай жасыл желегі жайқалған қалаға айналдыру болды. Құптарлық қадам. Көпшілік бір ауыздан қолдады. Ұзамай арнайы «Шатқал» бағдарламасы қабылданып, қызу іс басталып та кетті. Қала әкімінің орынбасары Б.Жанбосыновтың есебі бойынша Шымкент аумағында 47 шатқал бар екен. Олардың жиынтық көлемі «ҚазАқпарат» таратқан хабарда 16 мың гектар деп көрсетілді. Бұл дегеніңіз қыруар байлық қой. Бұрын қалай көрмегенбіз, қалай байқамағанбыз? «Ештен де кеш жақсы». Сонымен бағдарлама бойынша алғашқы жылы 13 шатқалды игеру жоспарланыпты. Сайды – шатқалға, төбені тауға оп-оңай айналдырып жіберетін шенеуніктеріміз бен басқа да белсенділеріміз үшін 13 шатқалды игеру неге тұрады?
Осыдан тұп-тура екі жыл бұрын Президент Нұрсұлтан Назарбаев Ақордада өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында «Мемлекеттік қызмет туралы» заң жобасына вето қойғаны естеріңізде болар. Бұл ретте Елбасы заң жобасына әлі де өзгертулер енгізілуі керектігін ескертіп, әсіресе, мемлекеттік қызметкерлердің зейнеткерлікке шығуына қатысты мәселе бүге-шігесіне дейін қаралуы қажеттігіне баса назар аударған-ды. Саяси мемлекеттік қызметшілердің зейнетке шығу жасын әкімшілік мемлекеттік қызметкерлермен бірдей етуді ұсынған Мемлекет басшысының зейнет жасына жеткен кейбір мемлекеттік қызметшілердің орындарын босатпайтындығын атап өткенін де ұмыта қойған жоқпыз.
Осыдан біраз күн бұрын фейсбук әлеуметтік желісінде Оңтүстік Қазақстан педагогикалық институты университетке айналып, оған Өзбекәлі Жәнібековтің есімі беріліпті деген жазбалар пайда болған еді. Алайда, осы оқу орнының бірінші һәм оқу ісі жөніндегі проректоры Баршагүл Исабек өзінің "фейсбуктегі" парақшасында институттың университетке айналғанын растағанымен, оқу ордасына Өзбекәлі Жәнібековтің есімі берілмегенін жазды. Бізге түсініксіз болып тұрғаны - бұл тек ел аузындағы әңгіме болғаны ма әлде шынымен осындай бастама көтеріліп, жеме-жемге келгенде Жәнібековтің есімі жоғары жақтың мақұлдауынан өтпей қалды ма?